ĹťuĹawski Andrzej Zaulek pokory

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

dnie si� wyzwalaj�cego w szkolnym pomieszczeniu, czy
o z�o mojej kasty spo�ecznej, przecie� wtedy w pe�ni kola-
boruj�cej?
Coraz rzadziej przychodzi�em do szko�y, i nie uczy�em
si� tego, co mi zadali. OczywiScie wysz�o to na jaw. Za-
96 Zau�ek pokory
dawa�em niepotrzebnie g�upie pytania, i wypisywa�em
niepotrzebnie g�upie odpowiedzi. Gdy przekornie kole-
�e�stwo wybra�o mnie do klasowego zarz�du ZMP (by-
liSmy w ZMP wszyscy, nikt nie pyta�, czy chcemy czy
nie chcemy: mnie trzynastoletniego obdarzono czerwo-
nym krawatem i zielon� mundurow� koszul� za to, �e
by�em po siódmej klasie przodownikiem nauki , czyli
tak sterroryzowanym, �e poruszaj�cym si� czy raczej
trwaj�cym w katatonicznym znieruchomieniu na bacz-
noS� jak mechaniczna kuk�a, a stan ten, l�ku, bo
pami�tam dobrze, po��czy� si� mostem z gorszym stra-
chem Lwowa i okupacji, Smierci� mojej siostry i roz-
strzeliwaniami pod Scianami domu, w którym w oknie
stawa�em, i z pob�a�liwie ratuj�cymi moj� �adn� matk�
SS-manami, a tych tak si� ba�em, �e gdy w Szklarskiej
Por�bie w 1946 roku znalaz�em w krzakach na wyciecz-
ce czarn� czapk� oficersk� z trupimi piszczelami w doS�
dobrym stanie, dosta�em ataku histerii nie uleczalnej
przez wiele tygodni, a dalej czy w ogóle to do szes-
nastego roku �ycia moczy�em �ó�ko w nocy, bo nacho-
dzi�y mnie koszmary stale te same, tak we mnie w�yte,
�e gdy w rzekomej doros�oSci zobaczy�em film Felli-
niego Giulietta od duchów , i w nim dwu oficerów SS
przechadzaj�cych si� nocn� mokr� i wyb�yszczon� uli-
c�, tak samo i takich samych, jak ci tamci, musia�em
wyjS� z kina), urz�dza�em (obowi�zkowe) zebrania, na
których opowiada�em, co wiedzia�em o Francji, albo
wróg mój, Infeld, opowiada� o Kanadzie, gdzie si� uro-
dzi�. Oczywiste by�o, jak pr�dko zosta�em z zarz�dzania
zdj�ty : w ramach uzdrowienia (sanacji) ideologicznej
Ryba, co je owoce 97
klasy IXa (z j�zykiem �aci�skim) trójka aktywistów
z zarz�du szkolnego, z kole�ank� El�biet� Czy�ewsk�
w sk�adzie, przyby�a nakaza� zebrania kszta�c�ce
w marksizmie.
By�em do szesnastego roku najmniejszy w �awkach, naj-
drobniejszy, najchudszy. By�em te� jednym z najm�od-
szych. Nie znosi�em przemocy, brutalnoSci i chamstwa
w �adnej postaci, szanta�u, bicia, zniewa�ania, zniewa-
lania, no i sportu. Ale dlaczego nie znosi�em dru�yn, ko-
lektywów, sztafet, grup, kolonii, zaj�� wspólnych?
Okrzyków, salutów, wart, apeli, mszy Swi�tych i nie-
Swi�tych, ceremonia�ów, partii, religii, zebra�, fet, upo-
dabniania si�? Duszne obrz�dy, na które mnie prowadza-
�a moja wiejska babka, karne sp�dy ZMP by�y oczkami
jednego �a�cucha, wi�zieniem dla mojego ja, dla mojego
poczucia swobody i wczesnej odpowiedzialnoSci za sie-
bie. Czy ja wiedzia�em, �e wpisuj� si� chc�c nie chc�c
w tradycj� etosu wolnoSci sformu�owanego wymy-
Slonego przez Greków? I �e b�d� za ten etos p�aci�
póxniej tyle, ile ciemi�yciele b�d� mszcz�c si� wy-
maga�, od wtedy do dziS, czyli do skraju? DziS mog� to
napisa�, bo wiem, jak napisa�, �e �yjemy, my europejscy
Polacy, w dwu skonfliktowanych tradycjach mySlenia:
greckiej, stawiaj�cej nas w Swiecie wolnoSci indywidu-
alnej, ale te� �ycia w polis , mieScie, spo�ecznoSci, ryn-
ku, i �ydowskiej, stawiaj�cej nas w niewoli u Bóstwa je-
dynego, religii jedynie s�usznej , w zajad�oSci jedynie
skutecznej , w okowach podleg�oSci bardziej ni� obywa-
telstwa.
98 Zau�ek pokory
W tej zapo�yczonej mitologii czujemy si� rozsierdzeni
na tych, od którychSmy j� ukradli. Jak ka�dy nie-
wdzi�czny d�u�nik, jak ka�dy fa�szerz, jesteSmy niena-
wistnikami. A nie trzeba, nie nale�y, nie wypada. Nie
poha�biaj, nie ra�, nie kalecz, nie odbieraj. Rezultat? Jak
w wi�kszej cz�Sci naszego tematu, rozdwojenie. Nie teo-
retyzowa�em tego, nie umia�em nawet wiedzie�, �e my-
Sl�, ja w tych komunistycznych klasach, �e dobre jest
tylko co otwarte, czyli liberalne, wieloznaczne, �e �adna
religia, �adna ideologia, �adna moda, �adna jednoznacz-
noS� nie maj� by� obowi�zkowe. To takie proste! Obo-
wi�zuj�co i dobrowolnie mog� by� przyj�te regu�y gry,
jak w sporcie w�aSnie, pi�ce no�nej czy tenisie sto�o-
wym, by zapanowa�a wSród graj�cych mo�liwie naj�ago-
dniejsza atmosfera. Prawdom wojuj�cym i zniewalaj�-
cym wolno jedynie by� opiniami. Celem winno by�
zachowanie czystoSci swej intencji, czystoSci celu, nie
czystoSci Slubowa�; droga i jej nabytki, w wypadku mo-
jej rodziny, przez literatur�, malarstwo, muzyk�, film, [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki