[ Pobierz całość w formacie PDF ]
(a liczbę) bydła pomniejszył (lub liczbę) owiec pomniejszył,
przychówek ograniczył, zgodnie z wymową kontraktu swego
przychówek i dochód (z hodowli)294 odda.
� 265. Jeśli pasterz, któremu bydła lub owce do hodowli
dano , sprzeniewierzył się i piętno (własności )
zmienił, a (potem zwierzęta) sprzedał295, zaś dowiedzie mu się
(to), po dziesięciokroć to co skradł (z) bydła i owiec,
właścicielowi ich zwróci.
� 266. Jeśli w trzodzie zaraza296 powstała lub lew zabił
(zwierzę), pasterz przed bogiem oczyści się (z zarzutów) i
starte w trzodzie właściciel trzody wezmie na siebie.
292
Wszystkie trzy terminy z �� 259-260 określają narzędzia rolnicze:
epinnum (sum. giś.apin) pług"; harbum (giś.apin.tuk2.kin)
radło" (dużo prostsze urządzenie do spulchniania gleby) i maś-
kakatum (sum. giś.gan2.ur3) brona".
293
Sześć linijek całkowicie uszkodzonych.
294
W produktach hodowlanych.
295
ana kaspim ittadin za srebro oddał".
296
lipit ilim dosł. dotyk boga" (od lap�tum dotykać").
Babilończycy i Sumerowie wierzyli, iż choroby są karą bogów lub ich
zrządzeniem. Z dużym przybliżeniem możnaby zwrot tłumaczyć
dopust boży".
� 267. Jeśli pasterz był niedbały i w trzodzie ko-
łowaciznie297 pozwolił powstać, pasterz ubytki (po) koło-
waciznie, do których w trzodzie dopuścił, by powstały, (w)
bydle i owcach wynagrodzi i właścicielowi ich odda.
� 268. Jeśli obywatel wołu do młócki298 najął, 20 sila3
zboża najemne299 zań (wynosi);
� 269. jeżeli osła do młócki najął, 10 sila3 zboża najemne
zań (wynosi);
� 270. jeżeli kozła do młócki najął, 1 sila3 zboża najemne
zań (wynosi).
� 271. Jeśli obywatel bydło, wóz (długi)300 i woznicę do
niego najął, za 1 dzień 3 PI301 ziarna da.
� 272. Jeśli obywatel wóz (długi) sam najął, za 1 dzień 40
sila3 ziarna da.
� 273. Jeśli obywatel pracownika najemnego302 najął, od
początku roku303, aż do piątego miesiąca, 6 ziaren srebra na 1
dzień da, (a) od szóstego miesiąca aż do końca roku, 5 ziaren
srebra na 1 dzień da.
297
piss�tum od pessum choroba zwierzęca, najprawdopodobniej tzw.
kołowacizna (bardzo częsta u owiec), wywołana usadowieniem się
larwy tasiemca w mózgu zwierzęcia, a objawiająca kręceniem się w
koło (często aż do padnięcia).
298
ana di�śim (od di�śum, d�śum) dosł. do wydeptania".
299
idum (sum. a2) ramię, siła" lub zapłata, płaca, gaża", tu zapłata
za najem" => najemne".
300 is
ereqqunt (sum. giś.mar.gid2.da) oznacza duży wóz (dosł. sum. gid2
długi"), 4-kołowy.
301
parsiktum (sum. PI) jednostka objętości; PI = 60 sila3 (akad. qa).
302 awil
agram (sum. lu2.hun.ga2) dosł, człowiek, pracownik wynajęty"
=> najemnik".
303
iśtu reś śattim dosł. od głowy roku"
� 274. Jeśli obywatel rzemieślnika chce nająć (jako):
zapłatę [(dla) folusznika304] 5 ziaren srebra, zapłatę (dla)
[tkacza wełny305 5 ziaren] srebra, [zapłatę] (dla) tkacza płótna
[5? ziaren] srebra, [zapłatę (dla)] producenta pieczęci306 [5?
ziaren sr]ebra,
[zapłatę (dla)] producenta łuków307 [5? ziaren sr]ebra,
[zapłatę (dla)] kowala308 [5? ziaren sr]ebra, [zapłatę (dla)]
cieśli309 [5?] ziaren srebra, zapłatę (dla) garbarza310 [5?] ziaren
srebra, zapłatę (dla) trzciniarza"311 [5?] ziaren srebra,
304
aślakum (sum. lu2.tug2).
305
k�midum (sum. lu2.tug2.du8.a) znaczenie terminu niejasne. Część
badaczy przyjmuje, iż chodzi o powroznika" (Finet, s. 131; Szlech-
ter, s. 388), inni widzą tu zwykłego tkacza" (Borger, s. 74),
wykonującego tkaniny wełniane. O ile przeciw drugiej koncepcji
świadczy istnienie innego, podstawowego słowa, oznaczającego
tkacza" iśparum, uśparum (sum. lu2.uś.bar) to brak w owym
przepisie właściwego tkacza, podczas gdy wymienione są inne, mniej
powszechne profesje związane z produkcją i uzdatnianiem tkanin,
wydaje się być nieco dziwne. Stąd zaproponowane tłumaczenie
opisowe, przeciwstawiające wytwórcę tkanin wełnianych tkaczowi
płótna" (sum. lu2.gada).
306
parkullum (sum. lu2.bur.gul).
307
sasinnum (sum. lu2.zadim).
308
napp�hum (sum. lu2.simug).
309
nag�rum (sum. lu2.nagar).
310
aśkapum (sum. lu2.aśgab).
311
atkuppum (sum. lu2.ad.kid) pracownik produkujący wyroby z
trzciny. Najbliższy znaczeniowo polski termin wikliniarz" uspra-
wiedliwia wprowadzenie terminu trzciniarz" tak ze względu na
podobny charakter wytwórczości, jak i pochodzenie słowa od
głównego surowca poddawanego obróbce.
zapłatę (dla) murarza312 [5? ziaren sr]ebra, na 1 dzień da.
� 275. Jeśli obywatel (barkę) płynącą pod prąd najął, na 1
dzień 3 ziarna srebra zapłaty za nią;
� 276. jeżeli (zaś barkę) płynącą z prądem najął 2 1/2 ziarna
srebra zapłaty za nią na 1 dzień da.
� 277. Jeśli obywatel barkę (o wyporności) 60 gur najął, na
1 dzień 1/6 (szekla srebra) zapłaty za nią da.
� 278. Jeśli obywatel niewolnika (lub) niewolnicę kupił i
miesiąc nie upłynął zanim (choroba) bennu go313 dotknęła314,
do sprzedawcy swego tenże powróci, a nabywca srebro
zapłacone odbierze.
� 279. Jeśli obywatel niewolnika (lub) niewolnicę kupił i
żądanie (jego/jej) zwrotu będzie miało miejsce, sprzedawca
jego (jej) sprawę załatwi.
� 280. Jeśli obywatel w kraju obcym niewolnika (lub)
niewolnicę (innego) obywatela kupił, gdy do kraju
(ojczystego)315 przybył i właściciel niewolnika (lub) nie-
wolnicy, albo niewolnika swego, albo niewolnicę swą
rozpozna, (to) jeżeli niewolnik lub niewolnica owi (są)
Babilończykami316, bez żadnego srebra317 wolność im zostanie
dana;
� 281. jeżeli (zaś) z innego kraju pochodzą, nabywca przed
bogiem (co do) srebra zapłaconego wypowie się
312
itinnum (sum. lu2.śitim/dim).
313
Chroba zazwyczaj określana jako padaczka, epilepsja" lub też
gruzlica".
314
bennu eli-śu imtaqut dosł. bennu na niego padła".
315
m�tum (sum. kalam) kraj (ojczysty)"; sum. kalam oznacza
właśnie kraj ojczysty" (Sumer i Akad) w przeciwieństwie do terminu
kur (po akad. również m�tum) wrogi, obcy, górski kraj".
316
marq m�tim dosł. dzieci kraju" => tubylcy, krajowcy".
317
Czyli bez żadnej zapłaty.
i właściciel niewolnika lub niewolnicy srebro zapłacone-
kupcowi odda i albo niewolnika swego, albo niewolnicę swą
odkupi.
� 282. Jeśli niewolnik do pana swego: Nie (jesteś) panem
moim ty", powiedział, (zaś), że (jest) niewolnikiem jego
dowiedzie mu się, pan jego ucho utnie mu.
Oto (są) wyroki sprawiedliwości318, które Hammurabi, król
potężny trwale ustanowił i (który) krajowi słuszne obyczaje
oraz dobre przewodnictwo pozwolił uzyskać.
Hammurabi, król wspaniały jam (jest)!, Wobec czar-
nogłowych, których Enlil powierzył mi, (a) władzę pasterską,
nad którymi Marduk dał mi, nie byłem niedbały, ani
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
