[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Celem dyrektywy jest zmniejszenie ilości odpadów kierowanych
Odpady
na składowiska i wprowadzenie ostrzejszych standardów składo-
kierowane na
wania odpadów. Dyrektywa nakłada obowiązek ściślejszej kon-
składowiska
40
troli nowych i istniejących składowisk odpadów na podstawie
szczegółowej procedury udzielania pozwoleń.
Zgodnie z dyrektywą, stopniowo będzie eliminowane wspólne
składowanie odpadów (mieszanie odpadów niebezpiecznych
z odpadami komunalnymi na tym samym wysypisku).
Ceny za składowanie odpadów na wysypiskach kształtowane są
na takim poziomie, aby pokryły koszty zamknięcia oraz zago-
spodarowania składowiska, jak również co najmniej 50 lat opieki
nad terenem po jego zamknięciu. Dyrektywa określa również mi-
nimalne odległości lokalizacji składowisk odpadów od terenów
zamieszkanych.
W celu zmniejszenia ogólnej wielkości emisji metanu w UE, dy-
rektywa zmierza do ograniczenia ilości odpadów komunalnych
podlegajÄ…cych biodegradacji kierowanych na wysypiska. Metan
z nowych, jak i z istniejących składowisk odpadów będzie mu-
siał być gromadzony i wykorzystywany lub spalany.
41
42
3. PoIskie ustawodawstwo
reguIuj¹ce gospodarkê
odpadami
3.1. Szczegółowe postanowienia
znoweIizowanej ustawy o odpadach21
Jedynym aktem prawnym w dziedzinie ochrony środowiska przed
odpadami do 1 stycznia 1998 roku była ustawa z 31 stycznia 1980
r. o ochronie i kształtowaniu środowiska. Ustawa była również
pierwszym aktem prawnym tej rangi podejmujÄ…cym to zagadnie-
nie. Z tych powodów regulacja prawna tej ochrony (zawarta przede
wszystkim w rozdziale 8 działu II ustawy) podlegała dość czę-
stym nowelizacjom. Od 1 stycznia 1998 r. rozwiÄ…zania te zastÄ…-
piła ustawa z 27 czerwca 1997 r. o odpadach, która wraz z ustawą
z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gmi-
nach tworzyły nowy system prawnej ochrony środowiska przed
odpadami.
StanowiÄ…ca podstawÄ™ obecnych regulacji prawnych ustawa o odpa- Ustawa
dach (Dz.U.2001.62.628 z dnia 20 czerwca 2001 r.)22 doczekała się o odpadach
w lutym23 br. nowelizacji. Ustawa ta jest zgodna z prawem UE, co
ma zasadnicze znaczenie, ponieważ ustawa z 1997 r. była z tym pra-
wem ewidentnie sprzeczna, co wiązało się z niekonsekwentnym lub
pozornym przenoszeniem do litery naszego prawa rozwiązań euro-
pejskich. Podstawę zgodności obowiązującej regulacji gospodarki
odpadami z przepisami UE stanowią wspólne cele i hierarchia dzia-
łania, a także tożsamość podstawowych pojęć.
Omawiana ustawa zawiera 10 rozdziałów. Pierwszy formułuje
przepisy ogólne a więc określenie celu regulacji oraz jej zakre-
su. Ponadto zawarto tu tzw. słowniczek ustawowy, który wraz
z załącznikami do ustawy definiuje podstawowe pojęcia. Z punktu
widzenia zgodności z prawem UE podstawowe znaczenie mają
tu definicje:
1) odpadu,
2) poszczególnych rodzajów odpadów (niebezpiecznych, ko-
munalnych, obojętnych, biodegradacyjnych itp.),
21
Szczególnie istotne z punktu widzenia przedsiębiorcy aspekty polskiego prawa gospodarki
odpadami zostały w tekście wyraznie wyróżnione. Wyróżniono również opis głównych konse-
kwencji zapisów prawa w tej dziedzinie.
22
Patrz: Załącznik B.
23
Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. O zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U.03.7.78 z dnia 23 stycznia 2003 roku), ustawa weszła w życie 14 dni po dacie ogłoszenia.
43
3) czynności objętych zbiorczym terminem gospodarowania
(odzysk, recycling, unieszkodliwianie itp.),
4) podmiotów gospodarujących (posiadacz, wytwórca).
Zarówno cele, jak i zakres regulacji oraz podstawowa siatka po-
jęciowa są skonstruowane zgodnie z prawem UE24.
Zasady gospo- Rozdział II poświęcony jest określeniu podstawowych zasad go-
spodarowania odpadami. Uwzględniono tu znaną zarówno
darowania
w prawie UE, jak i w dotychczasowym ustawodawstwie polskim
odpadami
hierarchię dozwolonych zachowań (prewencja, wykorzystanie po-
przez odzysk i recycling, unieszkodliwianie). Sformułowano po-
nadto podstawowe obowiązki wytwórców i posiadaczy odpadów
z uwzględnieniem postępowania z odpadami niebezpiecznymi.
Plany Rozdział III dotyczy planów gospodarki odpadami a więc in-
gospodarki strumentu, do którego prawo UE przywiązuje szczególną wagę.
odpadami Plany takie opracowywać powinny organy administracji publicz-
nej wszystkich szczebli. Najważniejsze przy tym jest to, że zgod-
ność z planem jest warunkiem podstawowym wydania indywi-
dualnych pozwoleń na gospodarowanie odpadami, o których
mowa w rozdziale IV ustawy. Pozwolenia (oraz notyfikacje) od-
powiadają warunkom określonym w dyrektywach UE.
Rozdział V to przepisy wprowadzające szczególne zasady go-
spodarowania odpadami zawierajÄ…cymi PCB25, olejami odpado-
wymi, odpadami z przemysłu tlenku tytanu, zużytymi bateriami
i akumulatorami, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi oraz
komunalnymi osadami ściekowymi.
Funkcjonowa- Rozdział VI reguluje zagadnienia funkcjonowania spalarni od-
nie spalarni padów. Szczegółowe postanowienia ustawy wprowadzają do pol-
odpadów skiego ustawodawstwa wymagania, wynikające z tzw. dyrektyw
spalarniowych i składowiskowej. Dokonano doprecyzowania
wymagań adresowanych do urządzeń termicznego przekształca-
nia odpadów, a także dodatkowych wymagań wobec posiadacza,
który zarządza takimi instalacjami.
Składowiska Rozdział VII dotyczy składowisk. Rozbudowane przepisy stano-
wią tu przeniesienie podstawowych zasad sformułowanych w sto-
sownych dyrektywach UE. UwagÄ™ zwracajÄ… mechanizmy wery-
fikacji uprawnień zarządzających, procedury przyjmowania od-
padów (w tym zakazy składowania) oraz rozbudowane przepisy
dotyczące zamknięcia składowiska. Rozdział VIII dotyczy mię-
dzynarodowego obrotu odpadami. Utrzymano tu dotychczasowy
model, który zgodny jest z postanowieniami Konwencji Bazylej-
24
Za: J. Jerzmański, Kierunki zmian prawa polskiego w zakresie gospodarowania odpadami , ma-
teriał seminaryjny, Krzyżowa, 2001.
25
Patrz: Załącznik A.
44
skiej26, a tym samym i z prawem UE. Rozdziały IX i X to przepi-
sy karne oraz końcowe.
Znowelizowana ustawa o odpadach opiera się na trzech założe-
niach, będących podstawą funkcjonowania systemu gospodarki
odpadami.
Definicja odpadów zawarta w poprzednich ustawach stwierdza-
ła, że odpady to zużyte przedmioty lub substancje stałe, a także
nie będące ściekami substancje ciekłe, powstające w związku
z bytowaniem człowieka lub działalnością gospodarczą, nieprzy-
datne w miejscu lub czasie, w którym powstały i uciążliwe dla
środowiska. Definicja ta była uznawana za przestarzałą, budziła
istotne zastrzeżenia w państwach Unii Europejskiej.
Ustawa o odpadach dąży do wprowadzenia nowoczesnego sys-
temu postępowania z wszelkimi odpadami zakładającego, że
postępowanie to powinno przebiegać w kilku kolejno uszere-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]